Minder uitstaande securitisaties in 2013

In 2013 is door externe beleggers voor EUR 15,3 miljard aan verpakte leningen gekocht via securitisaties van in Nederland gevestigde financiële instellingen (+17% t.o.v. 2012). Daarnaast werd EUR 24 miljard gesecuritiseerd voor liquiditeitsdoeleinden (-42% t.o.v. 2012), waarbij banken de securitisaties zelf houden. De totale uitstaande securitisaties daalden met EUR 26,2 miljard tot EUR 267,4 (-8,9%), vergelijkbaar met het niveau per ultimo 2007. De bij externe beleggers geplaatste securitisaties van woninghypotheken bleven t.o.v. 2012 nagenoeg gelijk op circa EUR 76 miljard.

Bij securitisaties worden leningen van met name banken aan huishoudens en bedrijven gebundeld en als verhandelbare effecten verpakt en verkocht. Securitisaties vormen een extra financieringsbron voor banken. Deze in obligaties verpakte leningen werden in de jaren na het ontstaan van de kredietcrisis (medio 2007) niet of nauwelijks aan externe beleggers verkocht (externe securitisaties) vanwege het aangetaste vertrouwen in gesecuritiseerde producten. Gedurende deze periode werd vooral voor liquiditeitsdoeleinden gesecuritiseerd. Daarbij verkopen de banken de securitisaties niet door in de markt, maar houden zij deze zelf om indien nodig te gebruiken als onderpand voor het verkrijgen van liquiditeit bij centrale banken of in de commerciële markt (interne securitisaties).

Nieuwe securitisaties

Vanaf eind 2009 kregen externe beleggers weer interesse in securitisaties, al zijn er minder beleggers dan voor de crisis en is vaak sprake van onderhandse plaatsingen. In 2013 werd in totaal voor EUR 15,3 miljard aan Nederlandse securitisaties aan externe beleggers verkocht; deze securitisaties hadden alle betrekking op woninghypotheken. Dit was EUR 2,2 miljard (+17%) meer dan in 2012 (grafiek 1). Voor alleen woninghypotheken lagen de externe plaatsingen EUR 3,5 miljard (+30%) hoger ten opzichte van 2012. Wel was het bedrag aan externe securitisaties in de eerste helft van 2013 twee keer zo hoog als in de tweede helft.

Naast de externe securitisaties vonden in Nederland in 2013 ook nog voor EUR 24 miljard aan interne securitisaties plaats, EUR 17 miljard (-42%) minder dan in 2012. Zij dienden vooral ter vervanging van aflopende securitisaties.

Grafiek 1: Nieuw verrichte securitisaties naar type, in EUR miljard

securisaties nederland

Het verloop van de securitisatietransacties hangt samen met de financieringsbehoeften en -mogelijkheden, zoals de beoogde spreiding in de financieringsbronnen, de kredietverstrekking, de gewenste en mogelijke inzet van het onderpand en de ontwikkelingen op de financiële markten (waaronder de risicospreads). Ook werpt de toekomstige behandeling van securitisaties onder de verschillende toezichtregimes zijn schaduw vooruit. Dit betreft de vraag in hoeverre securitisaties mogen worden meegerekend in de liquiditeitsbuffers van banken en in welke mate kapitaalseisen voor investeringen in securitisaties door verzekeraars en banken zullen toenemen. Mede hierdoor is de afgelopen jaren een verkorting van de looptijd van de securitisaties opgetreden.

Uitstaande securitisaties

Doordat per saldo meer securitisaties afliepen dan er nieuwe zijn verricht, is het totale uitstaande bedrag in 2013 met EUR 26,2 miljard afgenomen (-8,9%) tot EUR 267,5 miljard (grafiek 2). Naar verhouding was de afname van de interne securitisaties (-10,5% tot EUR 179,8 miljard) twee keer zo groot als die van de externe securitisaties (-5,3% tot EUR 87,6 miljard). De uitstaande externe securitisaties van woninghypotheken bleven in 2013 echter nagenoeg gelijk op EUR 76,8 miljard, circa 12% van de totaal uitstaande woninghypotheken. Dit bedrag is wel EUR 19 miljard (-20%) lager dan in 2007 (toen 17% van de uitstaande woninghypotheken).

Door de daling kwamen de uitstaande securitisaties ongeveer terug op het niveau van eind 2007 (grafiek 2), bijna een halfjaar na het ontstaan van de kredietcrisis. Wel is de samenstelling anders; er zijn nu meer uitstaande interne securitisaties van woninghypotheken (+EUR 71 miljard, +60%) en veel minder overige securitisaties (-EUR 50 miljard, -80%). Bij deze overige securitisaties gaat het vooral om synthetische securitisaties, waarbij alleen het kredietrisico wordt overgedragen door middel van kredietderivaten.

Grafiek 2: Uitstaande securitisaties van hoofdzakelijk Nederlandse activa naar type en plaatsing, in EUR mrd

nederlandse securisaties

Internationaal

In Nederland wordt in sterke mate gebruikt gemaakt van securitisaties, de afgelopen jaren vooral als financieringsbron en in mindere mate om risico’s over te dragen. De Nederlandse externe securitisatietransacties van woninghypotheken in 2013 vormden met een aandeel van 20% de grootste securitisatiecategorie in Europa (tegenover 15% in 2012), gevolgd door Duitse autoleningen met 14% (noot 1). Deze marktaandelen houden echter mede verband met het Funding voor Lending Scheme in het Verenigd Koninkrijk, waarbij Engelse banken tegen aantrekkelijke voorwaarden kunnen lenen bij de centrale bank als dit geld wordt gebruikt voor kredietverlening. Daardoor hebben zij minder behoefte aan andere financieringsvormen en is er veel minder aan Engelse woninghypotheken gesecuritiseerd. In 2012 was dit namelijk met 26% nog de grootste securitisatiecategorie in Europa.