Tariefnieuws: moeten beleggers zich zorgen maken?

Door Christian Schulz, Hoofdeconoom, Allianz Global Investors

De Verenigde Staten vormen een cruciale afzetmarkt voor Europese goederen, en eenvoudige ramingen wijzen erop dat een daling van de exportvolumes kan resulteren in een bbp-krimp van 1% voor de EU binnen enkele jaren, terwijl de inflatie in de VS toeneemt. Hoewel marktbewegingen erop lijken te duiden dat beleggers verwachten dat Donald Trump terug zal komen op maatregelen die de Amerikaanse groei ernstig kunnen schaden, is het belangrijk te waarschuwen voor zelfgenoegzaamheid. Het meest waarschijnlijke scenario lijkt een onderhandeling tussen de VS en de EU, waarbij het voorgestelde tarief van 30% wordt afgezwakt of ingetrokken, al zal de EU daarvoor vermoedelijk concessies moeten doen.

Christian Schulz

De dreiging van Donald Trump met tarieven van 30% op import uit de EU brengt 's werelds grootste bilaterale handelsrelatie in gevaar - en kan schadelijk zijn voor de economie en markten van het blok. Wij denken dat het tarief waarschijnlijk lager zal worden, maar beleggers moeten zich misschien voorbereiden op een periode van marktaanpassing.

De handelsoorlog staat weer in het middelpunt van de belangstelling van de markten nadat Donald Trump vanaf 1 augustus de tariefdreigingen tegen de Europese Unie en andere belangrijke handelspartners van de VS heeft aangescherpt.

In de afgelopen dagen dreigde de heer Trump met tarieven van 30% op de invoer uit de EU, de grootste handelspartner van de VS voor goederen en diensten. Hij dreigde ook met tarieven van 50% voor Brazilië, 35% voor Canada, 30% voor Mexico en 25% voor Japan.

Het effect op individuele economieën en markten zal afhangen van de vraag of de Amerikaanse president zijn retoriek waarmaakt en van de omvang van eventuele vergeldingsmaatregelen van de handelspartners die onder vuur liggen.

Wat betekent dit voor Europa?

Naar verluidt dringen EU-functionarissen aan op een overeenkomst met hun Amerikaanse tegenhangers, terwijl ze een pakket van mogelijke vergeldingsheffingen overwegen. De Europese markten daalden aanvankelijk in reactie op de laatste dreigementen van Trump aan het adres van de EU, maar herstelden zich daarna. De marktvolatiliteit, zoals gemeten door de Vix-index, is ook gedaald tot bijna het laagste niveau van het jaar. De marktbewegingen suggereren dat beleggers geloven dat de heer Trump zal terugkrabbelen van elke actie die de Amerikaanse groei ernstig schaadt.

Wij denken dat het meest waarschijnlijke scenario een onderhandeling met de EU is die leidt tot het schrappen of afzwakken van het 30%-tarief. We denken dat een terugkeer naar de eerder geplande wederzijdse heffing van 10% voor de EU ook plausibel is. Beide scenario's kunnen grote concessies van de EU vergen.

Als de Amerikaanse heffing van 30% op EU-invoer een feit wordt en de EU geen zinvolle tegenmaatregelen neemt, zal het geschil tussen de VS en de EU de exportinkomsten van de EU aantasten. Dit kan lagere groei in heel Europa betekenen en lagere prijzen door het overspoelen van de thuismarkt met goederen die anders geëxporteerd zouden worden, bovenop de omgeleide export van andere handelspartners van de VS die getroffen worden door tarieven.

De VS is een belangrijke markt voor de EU, goed voor ongeveer 20% van de EU-export in 2024. Met uitzondering van auto's en staal, die de heer Trump al heeft getroffen met sectorale tarieven van respectievelijk 25% en 50%, is de beoogde export goed voor 2,6% van het bbp van de EU in 2023. Per land variëren de blootstellingen van 9,8% van het bbp in Ierland tot 0,4% in Cyprus. Van de grotere economieën zijn Duitsland (3,1%) en Italië (2,8%) meer blootgesteld dan Frankrijk (1,5%) of Spanje (1,2%).

Eenvoudige berekeningen die uitgaan van een klap voor de belastinginkomsten door lagere exportvolumes zouden resulteren in een bbp-verlies van 1% voor de EU over een paar jaar. Meer uitgebreide modellering, die indirecte effecten zoals een verlegging van de handel en een waardestijging van de euro omvat, suggereert een effect van het dubbele of meer.

We verwachten dat EU-bedrijven in eerste instantie de meeste klappen in hun marges zullen krijgen. De bedrijfswinsten zouden dalen. Na verloop van tijd zouden de kosten worden doorberekend aan de werknemers via een lagere loonstijging en uiteindelijk een daling van de werkgelegenheid, met een algemeen desinflatoir effect. Als de EU geen vergeldingsmaatregelen neemt, kan het blok proberen de binnenlandse vraag te stimuleren via lagere rentetarieven (zie hieronder) en fiscale stimuleringsmaatregelen op de korte termijn. Op de langere termijn verwachten we dat de EU meer haast zal maken met structurele hervormingen om minder afhankelijk te worden van de VS en met handelsovereenkomsten met andere landen.

Wat zouden de economische gevolgen kunnen zijn voor de VS?

Voor de VS zouden de aan de EU opgelegde tarieven het aanbod van goederen op de binnenlandse markt verminderen. Ongeveer 10% van de consumentenuitgaven in de VS gaat naar geïmporteerde goederen, dus een tarief van 30% op alle import zou de inflatie met wel 3% kunnen verhogen.

in het (onwaarschijnlijke) geval dat de kosten volledig worden doorberekend aan de consument. Eventuele gevolgen kunnen in de herfst voelbaar worden, wanneer de huidige voorraden uitgeput raken.

De tarieven zijn bedoeld om inkomsten te genereren voor de Amerikaanse overheid en afgezien van de negatieve factoren zou deze fiscale impuls aanzienlijk zijn. Een tarief van gemiddeld 30% op 3 biljoen dollar aan goederenimporten uit de VS zou 900 miljard dollar aan belastinginkomsten kunnen opleveren, grotendeels geïnd uit buitenlandse bedrijven. De extra belastinginkomsten kunnen de zorgen over de houdbaarheid van de Amerikaanse schuld verlichten.

Invloed op rentetarieven en markten

We verwachten dat de tarieven een impact zullen hebben op het monetaire beleid en de markten:

Wij denken dat de Amerikaanse Federal Reserve voor een dilemma kan komen te staan in haar reactie op de hogere inflatie. Beleidsduiven - die voorstander zijn van lagere rentevoeten - zullen waarschijnlijk aanvoeren dat prijsveranderingen tijdelijk kunnen zijn en genegeerd kunnen worden, maar haviken zullen zich ongemakkelijk voelen als de inflatie nog langer doorschiet.
In de EU kan het effect van de tarieven de renteverwachtingen van de Europese Centrale Bank naar beneden duwen. Verwachtingen over een versoepeling van de EU-begroting kunnen de obligatierente op de langere termijn opdrijven.
Zelfs als de tarieven er niet komen, kan de onzekerheid over de waarschijnlijkheid ervan de Europese groei en markten schaden. Dit scenario kan de recente outperformance van de Europese aandelenmarkten op de proef stellen tegenover hun Amerikaanse tegenhangers. Elke marktwankeling kan een rugwind voor de euro wegnemen.

Is een nieuwe "bevrijdingsdag" marktuitverkoop waarschijnlijk?

De nieuwste houding van de heer Trump suggereert dat hij is teruggekeerd naar de strijdlustige handelshouding die hij in april volgde toen hij een reeks wederzijdse tarieven tegen handelspartners onthulde. De uitrol - op wat de heer Trump "bevrijdingsdag" noemde - veroorzaakte een marktdaling voordat Washington de implementatie uitstelde.

Net als de "bevrijdingsdag" heffingen is ook de laatste ronde tarieven groot en potentieel schadelijk. Net als in april zijn de waarderingen op de aandelenmarkten hoog en veel beleggers verwachten een pragmatische aanpak van de heer Trump.

Maar zoals ook in april het geval was, denken we dat de markten een aanpassingsperiode tegemoet kunnen zien voordat de tarieven worden verlaagd, uitgesteld of geschrapt.

Hoewel beleggers voorzichtig optimistisch kunnen blijven over de uiteindelijke uitkomst, willen we waken voor het risico van zelfgenoegzaamheid. Nu de EU en veel andere economieën in de vuurlinie van de heer Trump liggen, zouden beleggers kunnen kiezen voor een wendbare benadering die niet te zwaar leunt op één activaklasse of geografie.