Braziliaanse verkiezingen: plannen pensioenhervorming bepalend voor de markten

De verkiezingen in Brazilië komen op een moeilijk moment, met de presidentskandidaten onder zware druk van de markt om met een geloofwaardig plan te komen om het begrotingstekort te verkleinen. Als de volgende president, die in oktober gekozen zal worden, geen geloofwaardig plan heeft om de uitgaven voor sociale zekerheid onder controle te houden, zullen er massale verkopen plaatsvinden op de financiële markten. Daardoor zal de real zakken en de rente stijgen. Ook zullen de nieuwe Braziliaanse leiders onder verhoogde druk komen te staan om op te treden. Maarten-Jan Bakkum, Senior Emerging Markets Strategist bij NN Investment Partners legt uit:

De pensioencrisis van Brazilië

Maarten-Jan Bakkum

Een van de belangrijkste redenen waarom het begrotingstekort van het land de afgelopen vier jaar boven de 7% van het BBP bleef liggen, is het gebrek aan daadkrachtige maatregelen om de Braziliaanse pensioenkosten onder controle te houden. Aangezien de totale socialezekerheidsuitgaven bijna 45% van de overheidsuitgaven bedragen en het aantal begunstigden jaarlijks met 3,5% stijgt, is er weinig ruimte voor productiviteitsverhogende investeringen in fysieke en sociale infrastructuur.

Dit is de belangrijkste reden waarom het groeipotentieel van de Braziliaanse economie laag blijft (ongeveer 2%) en waarom de overheidsschuld als percentage van het BBP snel blijft groeien, met ongeveer vijf procentpunten per jaar.

Het huidige marktklimaat in de opkomende markten verergert deze situatie nog. Dat komt vooral omdat Brazilië, met zijn structureel hoge begrotingstekort, negatieve dynamiek van de overheidsschuld, slechte groeiprestaties en hoge mate van politieke onzekerheid, altijd als kwetsbaarder wordt beschouwd dan de gemiddelde opkomende economie.

De krappere binnenlandse financiële condities, die grotendeels het gevolg zijn van de verslechtering van het mondiale klimaat voor de opkomende markten, hebben een onmiddellijke impact op de Braziliaanse begroting, aangezien de rentekosten op de overheidsschuld van het land 6% van het BBP vertegenwoordigen. Met andere woorden: de rentestijging van dit jaar maakt de noodzaak van fiscale aanpassingen door middel van pensioenhervormingen nog groter dan deze al was.

Verkiezingen oktober

Op dit moment lijkt het erop dat twee kandidaten een goede kans hebben bij de verkiezingen in Brazilië. Dit zijn de rechtse nationalist Jair Bolsonaro en Fernando Haddad, de linkse ex-burgemeester van São Paulo en de waarschijnlijke vervanger van Lula da Silva, die van de verkiezingen is uitgesloten.

Bolsonaro leidt de peilingen. Hoewel hij zich presenteert als een anti-establishment kandidaat, zijn de economische opvattingen van Bolsonaro vergelijkbaar met die van de huidige regering. Zijn belangrijkste probleem is dat zijn partij (PSL) weinig gewicht in de Braziliaanse politiek heeft en dat politieke analisten zijn potentiële effectiviteit als president en zijn wil tot hervorming in twijfel trekken.

Haddad is niet bekend, hoewel dit waarschijnlijk sterk zal veranderen zodra Lula hem als zijn vervanger onderschrijft. Het economische programma van Lula/Haddad omvat een einde aan de begrotingsregel die door de huidige interim-regering is doorgevoerd, onbelangrijke pensioenhervormingen, een opschorting van het privatiseringsprogramma en kapitaalcontroles om de marktvolatiliteit te beperken. Dit alles betekent dat we kunnen verwachten dat de markten negatief zullen reageren in het geval van een overwinning voor Haddad.