Drie Brexit scenario's en de impact op financiële markten

Pieter Jansen

Het was de bedoeling dat de EU en het VK vorige week een overgangsakkoord zouden sluiten, zodat er voldoende tijd zou zijn voor een soepele transitie. Hier kwam het echter niet van. In de afgelopen weken was al duidelijk geworden dat de kans op een akkoord in oktober zo goed als verkeken was. De druk is groot om afspraken te maken die vóór het einde van het jaar door het Britse parlement worden goedgekeurd. Een van de grootste problemen is de Ierse grenskwestie. Het Goede Vrijdag-akkoord staat een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland niet toe. Omdat Noord-Ierland deel uitmaakt van het VK, zou de Iers-Noord-Ierse grens een buitengrens zijn tussen het VK en de EU.

Achtergrond

De EU onderhandelt met de Britse regering over een overgangsakkoord. Dit zou moeten gaan over de samenwerking tussen de twee regio’s per 29 maart 2019, de officiële datum waarop het VK de EU zal verlaten. In de overgangsfase kunnen de twee partijen onderhandelen over een nieuwe handelsovereenkomst die de nieuwe relatie tussen het VK en de EU vastlegt.

Een volgende complicerende factor is dat premier May een akkoord moet laten goedkeuren door het Britse parlement. De conservatieven hebben maar een kleine meerderheid met de steun van de Noord-Ierse partij DUP. Bovendien heeft het referendum aan de Britse burgers gevraagd of zij de EU willen verlaten, niet wat voor soort relatie zij met de EU zouden willen. Intern verschillen de meningen sterk over wat voor soort Brexit het beste zou zijn: een harde of een zachte. Een zachte Brexit stuit op felle tegenstand van de aanhangers van een harde Brexit in de conservatieve partij en zelfs binnen de Britse regering lopen de meningen sterk uiteen. Daarom is er, naast de vraag of premier May en de EU het eens kunnen worden, ook onzekerheid over of een akkoord wel door het Britse parlement zal worden goedgekeurd.

Pieter Jansen, Senior Strategist Multi Asset bij NN Investment Partners bespreekt drie mogelijke scenario’s en de impact daarvan op de financiële markten.

Scenario 1: Geen akkoord (‘No deal’, kans van 20%)

In dit scenario kunnen de Britse regering en de EU het niet eens worden of komt het akkoord niet door het Britse parlement. Het uitblijven van een akkoord zal zorgen voor chaos en naar verwachting ook voor nieuwe Britse verkiezingen. Als er helemaal geen akkoord komt, dan krijgen we een combinatie van een negatieve vertrouwensschok en een plotse onverwachte toename van handelsbeperkingen. In dit scenario verwachten we een stevige daling van het Britse pond versus de valuta’s van alle handelspartners, een scherpe groeidaling waardoor de Britse economie in een recessie kan belanden en een toename van de inflatie door stijgende importkosten. We gaan ervan uit dat de Bank of England zal reageren met een flinke versoepeling van het monetaire beleid om de recessie te verzachten. Het epicentrum zou het VK zijn, maar er zijn ook negatieve economische effecten voor de EU en vooral de landen die naar het VK exporteren. We verwachten ook enige impact op risicovolle beleggingen (aandelen onder druk) en een vlucht naar veiligheid (dalende yields op staatsobligaties). We denken echter dat de gevolgen voor Britse beleggingen het grootst zullen zijn. In dit scenario zullen waarschijnlijk alle Britse aandelensectoren worden geraakt.

We kunnen dit scenario niet uitsluiten, gezien de ingewikkelde politieke situatie. Als er geen akkoord komt of als een akkoord niet door het parlement komt en er nieuwe verkiezingen in het VK komen, dan denken we dat de deadline zal worden verschoven. Een No Deal-scenario kent immers alleen maar verliezers, zowel in het VK als in de EU.

Scenario 2: Zachte Brexit (kans van 40%)

Dit scenario heeft economisch gezien de minste impact. Het VK houdt waarschijnlijk toegang tot (een groot deel van) de interne markt en dit is het minst verstorend voor de handel. In dit scenario zijn er waarschijnlijk ook geen (strenge) grenscontroles nodig tussen Noord-Ierland en Ierland. Het zal lastig zijn om zo’n akkoord door het Britse parlement te krijgen, want het zal worden tegengewerkt door voorstanders van een harde Brexit. Premier May heeft in dit geval steun nodig van enkele Labour-leden. Het kan ook haar positie als premier onder druk zetten. Maar als het May lukt, zullen de economische gevolgen beperkt zijn en kan er een opluchtingsrally ontstaan, vooral op de Britse markten. Het Britse pond zou dan weer wat van de verliezen sinds het referendum kunnen goedmaken en de Bank of England kan de rente blijven verhogen, waardoor de yields op Britse staatsobligaties zullen oplopen. Wat betreft aandelen verwachten we dat binnenlandse bedrijven het beter zullen doen dan de internationale bedrijven.

Scenario 3: Harde Brexit (kans van 40%)

In zekere zin is dit scenario niet zo heel anders dan scenario 1. Een belangrijk verschil is dat de Brexit in dit geval volgt op een akkoord met de EU dat gewoon door het Britse parlement is goedgekeurd. Dit betekent dat de effecten veel minder abrupt zullen zijn. Het blijft echter lastig om een akkoord voor een harde Brexit door het parlement te loodsen. Een harde Brexit betekent dat er een harde grens komt tussen het VK en de EU en dit gaat regelrecht in tegen het Goede Vrijdag-akkoord. Bij een harde Brexit maakt het VK geen deel meer uit van de interne markt, zodat goederen moeten worden gecontroleerd voordat ze de grens overgaan. Premier May zal voor een harde grens, of tussen Ierland en Noord-Ierland of tussen Noord-Ierland en de rest van het VK, geen steun krijgen van de Noord-Ierse partner DUP. En als de steun van de DUP wegvalt, kan dat alleen al leiden tot de val van de regering en dus nieuwe verkiezingen. Economisch gezien zal een harde Brexit gevolgen hebben voor de handel en de potentiële groei (vooral in het VK en in beperkte mate voor de Britse handelspartners).

Het zou kunnen leiden tot een beperkte groeivertraging in het VK. Dit scenario is volgens ons al gedeeltelijk in de koersen verwerkt en zal naar verwachting dus niet leiden tot een scherpe reactie op de financiële markten. Het pond zal waarschijnlijk iets in waarde dalen versus de valuta’s van de handelspartners. De Bank of England zal de rente waarschijnlijk tijdelijk niet verhogen of weer iets verlagen als de economische omstandigheden in het VK verslechteren. We gaan uit van beperkte gevolgen voor de wereldwijde markten. Wat betreft aandelen verwachten we dat internationale Britse bedrijven het beter zullen doen dan de op het binnenland gerichte bedrijven.