Brexit-pijn voor Nederlandse exporteurs nu al voelbaar

Uitvoerwaarde naar het VK in 2018 met 11 miljard euro gedrukt door valuta-effect

Bron: ING Economisch Bureau

Sinds het brexit-referendum in 2016 blijft de groei van de Nederlandse export naar het Verenigd Koninkrijk achter bij de export naar andere Europese landen. Door het besluit om de EU te verlaten daalde het Britse pond sterk in waarde. Volgens een analyse van het ING Economisch Bureau heeft dit valuta-effect de waarde van de Nederlandse uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk in 2018 met bijna 11 miljard euro gedrukt. Dit heeft impact op de bedrijfssectoren. Bij goederenexporteurs in bijvoorbeeld de landbouw, industrie en groothandel leidt het valuta-effect tot druk op de afzetprijzen. Onder andere voor toeleveranciers in de auto-industrie is de markt ook uitdagender doordat de Britse autoverkopen dalen. Bij de dienstensectoren is het beeld gemengd. Zo stagneert de groei van het Britse toerisme in Nederland maar neemt de uitvoer van zakelijke adviesdiensten sterk toe.

Groei van goederenexport stagneert

Sinds 2016 ligt de groei van de Nederlandse uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk (+6%) beduidend lager dan de exportgroei naar de rest van Europa (+17%). De toename van de uitvoerwaarde van goederen stagneerde en de brexit is daarbij een bepalende factor. Door het besluit tot uittreding en de economische onzekerheid die dat met zich meebracht, daalde het pond sterk in waarde. Het pond staat nog altijd beduidend lager dan voor het referendum. Producten van Nederlandse exporteurs zijn door de waardedaling relatief duurder geworden voor Britse afnemers en dat maakt ze minder concurrerend. Thijs Geijer, ING Sectoreconoom: “De totale export van goederen en diensten naar het Verenigd Koninkrijk bedroeg in 2018 ruim 60 miljard euro.

Uit onze berekeningen blijkt dat wanneer de koers van het pond niet was ingezakt, de Nederlandse exportwaarde van goederen en diensten over 2018 bijna 11 miljard euro hoger uit had kunnen vallen”

Brexit vooral voelbaar in landbouw, industrie en transport

In recente enquêtes van het CBS geven met name bedrijven in de landbouw & visserij, industrie en transport aan dat de brexit hun handel raakt. Naast het valuta-effect is er in sommige sectoren sprake van vraaguitval doordat Britse bedrijven investeringen uitstellen en consumenten hun hand op de knip houden. Nederlandse bedrijven die exporteren naar het Verenigd Koninkrijk kunnen daardoor druk op hun marges en afzetvolumes ervaren. Dit voedt de behoefte om naast de Britse markt ook in te zetten op alternatieve afzetmarkten.

Britse import over zee verloopt voor een groot deel via Nederlandse havens

Nederland is voor het goederenvervoer over zee de belangrijkste ‘gateway’ naar het Verenigd Koninkrijk. Het ferryvervoer vanuit onder andere Rotterdam en Hoek van Holland is een belangrijke schakel. Dagelijks gaan er duizenden vrachtwagenladingen met bijvoorbeeld groente, vlees, bloemen en andere goederen per ferry de Noordzee over. Het vervoerde tonnage steeg in de periode 2016-2018 met circa 3% per jaar. Dat is echter aanmerkelijk lager dan de groei van 7% in de drie jaar voor het brexit-referendum.

Automotive sector kampt met terughoudendheid bij Britse consument

Vanwege de economische onzekerheid is de Britse consument terughoudender met het doen van grote uitgaven. Sinds 2016 daalden de autoverkopen bijvoorbeeld met ruim 10% en ook de Britse autoproductie staat onder druk. Dat maakt de marktomstandigheden voor Nederlandse handelaren en toeleveranciers aan de auto-industrie uitdagender. Desondanks wisten bedrijven in Nederland de (weder)uitvoerwaarde van auto’s en auto-onderdelen naar het Verenigd Koninkrijk in 2017 en 2018 op peil te houden.

Uitvoer van adviesdiensten groeit, lagere groei voor toerisme

In tegenstelling tot de goederenexport was de groei van de dienstenexport naar het Verenigd Koninkrijk de afgelopen drie jaar meer in lijn met de Europese trend. Onder andere de Britse vraag naar zakelijke adviesdiensten, waaronder juridisch advies en accountancy steeg sterk. Nederlandse dienstverleners lijken zo te profiteren van de brexit-voorbereidingen die Britse bedrijven treffen, bijvoorbeeld doordat ze Britse bedrijven met activiteiten op het Europese vasteland van advies voorzien. Ook het toerisme is onderdeel van de dienstenexport. Aanvankelijk nam het aantal overnachtingen van Britse toeristen en zakenreizigers in Nederland nog toe. In 2018 zakte de groei echter in en lag de toename van het aantal overnachtingen door Britse toeristen op circa 1,5% terwijl de groei vanuit de rest van Europa ruim 9% was.