Resilience
Door Igor de Maack, Beheerder en woordvoerder van het beheer, DNCA Investments
Het was de Amerikaanse psycholoog Emmy Werner die voor het eerst de term ‘resilience’ gebruikte voor de veerkracht van een individu om zich te herstellen na een schok. De theorie werd overgenomen door de Franse neuropsychiater Boris Cyrulnik en zou kunnen verwijzen naar wat van economieën zal worden gevraagd na de plotse stilstand als gevolg van de gezondheidscrisis. ‘Résilience’ werd ook als naam gekozen voor de militaire operatie die in Frankrijk werd opgezet om de ziekenhuizen te ondersteunen. Igor De Maack |
Economische impact
De markten verwelkomen elke negatieve knik in de curve van het aantal besmettingen en overlijdens, alsook elke gespierde financiële tussenkomst die gepaard gaat met een strijdlustig discours. Nochtans is het vandaag moeilijk om de reële economische impact te becijferen. Na de hulpoperaties, de vooruitgeschoven aflossingsdatums en de maatregelen voor tijdelijke/technische werkloosheid, zullen veel bedrijven toch tot ontslagen moeten overgaan, met name in de sectoren met een lange cyclus (luchtvaart). Het aantal werkloosheidsaanvragen in de Verenigde Staten is letterlijk geëxplodeerd (bijna 3,3 miljoen of bijna 2 % van het totale aantal werknemers) en verpulverde het cijfer van 2008.
We trachten vergelijkingspunten te vinden om deze crisis in perspectief te plaatsen: 1. sommigen vergelijken de situatie met een oorlogseconomie, maar in een oorlogseconomie wordt het productieapparaat niet stopgezet. Het wordt bijgestuurd. Zo slaagde zelfs de Sovjetindustrie er in volle operatie Barbarossa in om de beruchte T34-tanks te produceren waarmee het de Wehrmacht klein kon krijgen.2. de crisis van 2008 zag een gelijkaardige bbp-terugval (-5 % gespreid over enkele kwartalen), maar het was de financiële sector die de reële economie in het rood stortte en niet omgekeerd.
3. tot slot kwam de industriële productie gedurende enkele maanden tot stilstand naar aanleiding van de sociale oproer in het Frankrijk van 1968. Geen enkele van deze scenario’s doorstaat de vergelijking met de huidige crisis. Vandaar dat het zo gewaagd is om een gedocumenteerd oordeel te formuleren over de toekomst op middellange termijn.
Impact op de markten
De aandelenmarkten bieden opportuniteiten, maar bedrijven zullen moeten besparen op hun kosten, meer kapitaal opbouwen en dividenden schrappen. Bepaalde bedrijven en sectoren zullen genationaliseerd worden. Het rendement op kapitaal zal er voor een tijdje anders uitzien. Niemand kan dus inschatten waar de resultaten zullen landen. Daarvoor is het zeker wachten tot de tweede helft van 2020. Ook de fiscale gevolgen van het publieke manna zijn onvoorspelbaar. En we mogen ook niet vergeten dat het virus nog niet overwonnen is. Singapore heeft zijn bars opnieuw gesloten en kondigde nieuwe beschermingsmaatregelen aan en in Hongkong is men beducht voor een tweede besmettingsgolf. China sloot zijn grenzen voor buitenlanders tijdelijk af (beperking op internationale vluchten).
Als we het wat filosofischer bekijken, kunnen we ons afvragen hoe de maatschappelijke waardenschaal zal evolueren, want zoals filosoof André Comte-Sponville in herinnering brengt, is gezondheid een zeer kostbaar goed, maar zijn waarden als vrijheid (inclusief vrij verkeer van goederen en personen) en gerechtigheid/gelijkheid tussen individuen net even bepalend voor het voortbestaan van economieën en dus van de menselijke samenleving. Dat is uiteraard geen eenvoudig debat, maar een vraagstuk waarover elke burger zou moeten nadenken. Velen zullen er nu wel de tijd voor hebben.
