Wekt Covid-19 de inflatie weer tot leven?

Door Randeep Somel, Investment Director bij M&G's Equity team

Randeep Somel

Ronald Reagan zei ooit dat inflatie even gewelddadig is als een overvaller, even angstaanjagend als een gewapende gangster en even dodelijk als een huurmoordenaar. Als dat het geval is, dan hebben de ontwikkelde economieën al enige tijd geen overvallers, gewapende gangsters of huurmoordenaars meer gezien. Zou Covid-19 ze kunnen terugbrengen? Wel, de ingrediënten voor die mogelijkheid zijn stilaan aanwezig.

Ronald Reagan deed deze uitspraak als presidentskandidaat van de Verenigde Staten aan het eind van de jaren zeventig, in een tijd waarin inflatiebeheersing een van de grootste uitdagingen was voor regeringen en centrale banken. Vandaag leven we in een wereld met als grootste gevaar niet inflatie maar deflatie, en waarin centrale banken en regeringen alle mogelijke maatregelen nemen om de economie te stimuleren. Tot nu toe waren dit o.a. lage of nulrentes, terugkoop van staatsobligaties en directe stimuli om de jongste terugval als gevolg van Covid-19 tegen te gaan.

Laten we een stap terug doen. Waar is de overvaller naartoe? De globalisering maakte een einde aan zijn carrière. Toen de markten één voor één begonnen te liberaliseren, kwam de overvaller zonder slachtoffer te zitten: de interne markt in Europa, de NAFTA in Noord-Amerika, de toetreding van China tot de WTO - en de talloze andere landen die daarop volgden - en de maatregelen die werden genomen om het verkeer van kapitaal en goederen over de grenzen heen te vergemakkelijken of de grenzen helemaal te wissen. De wereldwijde toeleveringsketens werden steeds belangrijker, de kosten werden onder controle gebracht en voor elk Thailand dat groeide en de druk op de kosten zag toenemen, trad een Bangladesh toe tot de wereldwijde familie van naties en bood het geen soelaas voor de overvaller. Het rendement op de 10-jarige Amerikaanse staatsobligatie bereikte in oktober 1981 een recordhoogte van 15,68 % en is sindsdien constant gedaald.

Maar het landschap was al beginnen veranderen voordat de wereld van Covid-19 had gehoord. Hoewel het vrije verkeer van goederen voordelig was voor de kapitaalhouders, kregen sommige segmenten van de arbeidsmarkt al bijna 25 jaar te maken met loondeflatie. Waarschijnlijk waren dit de krachten die op Brexit hebben gestemd in het Verenigd Koninkrijk, op het Rassemblement National in Frankrijk, op Matteo Salvini in Italië, op Donald Trump in de Verenigde Staten, op Jair Bolsonaro in Brazilië en op Rodrigo Duerte in de Filippijnen. De inkrimping van de mondiale toeleveringsketens zou de binnenlandse inflatiedruk opnieuw kunnen verhogen.

En toen kwam de Covid-19. De pandemie heeft de kwetsbaarheid van de mondiale toeleveringsketens scherp in beeld gebracht en heeft voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog regeringen over de hele wereld aangezet om hun grenzen en luchtruim te sluiten. Een gevolg op lange termijn van deze wereldwijde pandemie kan zijn dat de lokalisatie van toeleveringsketens weer een prioriteit wordt voor bedrijven en overheden, die veiligheid en toegankelijkheid belangrijker vinden dan de kosten.

Het grotere plaatje... en de berenmarkt in Amerikaanse staatsobligaties

"Als je hoog mikt, dan moet je er volledig voor gaan," zei de Republikeinse President Donald Trump tegen minister van Financiën Steve Mnuchin. En vorige week werkte Steve Mnuchin een stimuleringspakket van 1 biljoen dollar uit voor de Verenigde Staten. Omdat ze een snelle stemming willen, voegden de Democraten een extra 1 biljoen dollar toe aan het plan zodat het onmiddellijk aangenomen zou worden. Daardoor hebben we nu te maken met het grootste stimuleringspakket in de Amerikaanse geschiedenis, bijna drie keer zo groot als het TARP-programma dat na de kredietcrises werd opgezet. De financieel conservatieve Duitse regering deed hetzelfde met haar eigen herstelplan van 750 miljard euro, om nog maar te zwijgen van de talloze maatregelen die overal ter wereld genomen werden. Ook door de EU, die tijdelijk de verplichtingen heeft opgeschort inzake het schuldniveau en het begrotingstekort in het gehele Europese blok.

Hoewel onverwachte en grote schokken stimuleringsmaatregelen vereisen, zijn de omvang en de snelheid van het herstel ongekend. De economische kosten van de Covid-19 zijn nog steeds onbekend, maar de beleidsmakers hebben alle voorzichtigheid genegeerd en rekening gehouden met het ergste scenario.

Laten we nu even naar de toekomst kijken. Zodra de normaliteit weer enigszins hersteld is en als de gestage maar groeiende trend naar handelsbarrières sterker wordt, dan dreigen we terecht te komen in een wereld van buitensporige economische relancemaatregelen. Dat zal hoogstwaarschijnlijk economische gevolgen op langere termijn hebben.

Het einde van de meer dan 30 jaar oude stierenmarkt in Amerikaanse staatsobligaties werd al dikwijls voorspeld. Er zal een aanhoudende inflatie in het systeem nodig zijn om de langetermijnrente te laten stijgen. Hoewel we er nu nog geen rekening mee houden, beginnen de ingrediënten voor deze mogelijkheid samen te komen. Beleidskeuzes hebben onbedoelde gevolgen, vooral als ze worden gemaakt in tijden van extreme stress.