DWS: Steunmaatregelen overheden gevaar voor voortbestaan kapitalisme

De langetermijneffecten van de steunmaatregelen door overheden en centrale banken hebben verstrekkende gevolgen voor de wereldwijde economie en voor het voortbestaan van het kapitalisme. Dat zegt hoofdeconoom Europa van vermogensbeheerder DWS, Martin Moryson, in zijn laatste CIO View.

Het behoeft geen betoog dat de huidige steunpakketten de wereld voor een recessie moeten behoeden, zegt Moryson, maar de dramatische stijging van de staatsschuld als gevolg daarvan kan enkel binnen de perken blijven doormiddel van groei, inflatie of toekomstige begrotingsoverschotten.

“Overheidsingrijpen in de economie brengt het risico van enorme verstoringen met zich mee die uiteindelijk de productiviteitsgroei kunnen schaden. Vertrouwen is altijd de drijvende kracht achter de wereldwijde welvaart, de vrijemarkteconomie en de globalisering geweest. Nu overheden voor de tweede keer in een decennium bedrijven van de ondergang moeten redden, wordt dat vertrouwen danig uitgehold.”

Economische concentratie en protectionisme

Volgens Moryson zorgt de immense hoeveelheid aan steunmaatregelen voor de nodige neveneffecten waarvan de gevolgen nog niet zijn te overzien. “Op de middellange termijn zullen ze de potentiële groei verzwakken door concurrentievervalsing en omdat kleinere spelers uit de markt worden gedrukt. Dat zorgt weer voor een hogere economische concentratie.” De pandemie en de antwoorden erop voeden het ongebreideld protectionisme dat ook voor de crisis al aan een opmars bezig was en heeft wereldwijd overheden weer een grotere rol toebedeeld, zegt Moryson.

“Het protectionisme van de VS, bijvoorbeeld in de tarievenoorlog met China, is voor iedereen duidelijk te zien, maar ook de EU voert met de creatie van ‘Europese Kampioenen’ een - weliswaar subtieler -protectionistisch spel. Overheden zullen hun hernieuwde macht ook niet gemakkelijk weer afstaan. We zien nu al dat dit blakende zelfvertrouwen overheden ertoe aanzet direct te interveniëren in de economie; het gaat verder dan enkel het vormgeven van een scheppend kader. Het gevolg hiervan is dat centrale banken een deel van hun onafhankelijkheid verliezen.”

Kapitalisme onder druk

Of een diepe recessie de inflatie opdrijft, is volgens Moryson moeilijk te voorspellen. “Maar als het tot een hogere inflatie leidt, zullen centrale banken geneigd zijn om de schuldenberg in reële termen te laten smelten.”

In de nasleep van de pandemie zijn politieke ontwikkelingen eveneens moeilijk te voorspellen, vindt Moryson. “De kans dat deglobalisering en hogere belastingen geen nare droom blijken, is reëel en daar zullen veel beleggers onder te lijden hebben.”

Het feit dat overheden voor de tweede keer in een decennium vele bedrijven van de ondergang moeten redden, voedt volgens Moryson de gedachte dat rijke individuen in goede tijden ongeremd winsten kunnen verzamelen, terwijl ze in slechte tijden hun verliezen afwentelen op de maatschappij. “Het kapitalisme bevond zich zonder het coronavirus al in een penibele situatie. De huidige macro-economische ontwikkelingen zullen dit niet verhelpen. Integendeel.”