Goud winnen

De meningen verschillen over goud. Maar, hoewel de rol van goud in normale tijden ter discussie staat, is het een veilige belegging in extreme marktomstandigheden. Nu het coronavirus schokgolven door de wereldeconomie stuurt, springt één beleggingscategorie eruit in de bredere markt: goud.

De logica achter de aantrekkingskracht van goud is niet noodzakelijkerwijs duidelijk: het genereert geen inkomsten, is te onpraktisch om als geld te worden gebruikt en veroorzaakt opslag- en verzekeringskosten. Warren Buffett wees er in een beroemde uitspraak ooit op dat het in Afrika uit de grond wordt gehaald, en dan halverwege de wereld wordt verscheept om vervolgens in een zwaar beveiligde bankkluis weer in de grond te worden begraven, en John Maynard Keynes noemde het een ‘barbaars relikwie’.

Dat mag dan misschien waar zijn, maar goud biedt wel diversificatie- en hedgingmogelijkheden - zeer gewaardeerde eigenschappen tijdens perioden van ernstige onrust op de markt, zoals we nu meemaken en zoals we tijdens de wereldwijde financiële crisis hebben gezien. Dirk Baur en Brian Lucey van respectievelijk Dublin City University en Trinity College Dublin leggen uit: “Goud is doorgaans een afdekking tegen aandelen en een veilige belegging in extreme beursomstandigheden.”1 Dat wil zeggen dat goud een matige afdekking is tegen aandelen en obligaties in normale marktomstandigheden en een zeer goede afdekking wordt in tijden van crisis, zij het voor korte perioden.

Een veilige belegging in een wereld die op zijn kop staat

Dit is een eigenschap die beleggers nu moeten waarderen. Het vermogen van goud om de impact van de onrust op de markt te beperken, heeft veel te maken met de aparte correlatie met andere activaklassen. Het edelmetaal volgt obligaties meestal iets meer op de voet dan aandelen, maar het is met beide niet echt gecorreleerd. In tijden van marktstress wordt de relatie met aandelen echter negatief, wat beleggers een nuttige bescherming biedt tegen perioden van risicoaversie. We zagen dit gebeuren in de afgelopen weken, toen goud zijn hoogste piek bereikte in zeven jaar en er op de wereldwijde aandelenmarkten een sell-off plaatsvond.

Uit onze analyse blijkt dat goud toevoegen aan een typische beleggingsportefeuille met een initiële allocatie van 60 procent aan aandelen en 40 procent aan obligaties de volatiliteit kan verminderen – en daarmee de Sharpe-ratio van de portefeuille kan verbeteren, de dalingen van piek tot dal kan verminderen en de ergste verliezen op de ineenstortende markten kan beperken. Inderdaad, volgens onze modellen, zou een aandeel van 10 procent in goud (en een proportionele vermindering van aandelen en obligaties) sinds begin 2007 de jaarlijkse rendementen van een portefeuille hebben verbeterd en de volatiliteit met een half procentpunt hebben verlaagd over tien jaar. Goud fungeert ook als verzekering tegen mogelijk schadelijke effecten van beleidsfouten. Uiteindelijk zullen steeds extremere monetaire maatregelen leiden tot inflatie. En als de inflatie uiteindelijk toeslaat, bestaat er een aanzienlijk risico dat de centrale banken niet graag op de rem trappen uit angst voor een nieuwe ernstige recessie. Hoewel de historische prestaties van goud als inflatiehedge gemengd zijn – zo is de goudprijs in de jaren 80 en begin jaren 90 gedaald, zelfs toen de consumentenprijzen stegen – is het een nuttige waardeopslag geweest in perioden van zeer hoge inflatie, zoals in de jaren 70 van de vorige eeuw. Daarom stelde Alan Greenspan, toen hij voorzitter was van de Federal Reserve, dat "de prijs van goud... in grote lijnen de inflatieverwachtingen kan weerspiegelen".2

Meer dan alleen een grondstof

Goud is een proto-valuta. In een nul- of negatieve rente-omgeving, zoals we nu meemaken, lijkt goud een steeds aantrekkelijker alternatief voor de belangrijkste valuta's. Het is in de loop van de geschiedenis gebruikt als ruilmiddel en wordt nog steeds verwerkt tot munten die in het bezit zijn van huishoudens over de hele wereld. De traditionele nadelen van het bezit van goud – onder meer de carry- en verzekeringskosten – verdwijnen als het alternatief een negatieve rente is. Nu de depositorente negatief is, wordt het steeds duurder om geld in een bank te houden. “Onder deze omstandigheden doet het er niet meer toe dat goud geen rente oplevert.

Andere grondstoffen lijken een rendement te genereren door het verschil tussen hun spot- en futuresprijzen. Maar dat is een financieringsrendement, in wezen een opbrengst uit het verstrekken van een lening in plaats van iets dat met de grondstoffen zelf te maken heeft.

Dat wil niet zeggen dat de productieve activa achter grondstoffen geen goede investeringen zijn. Een bos kan worden beheerd, het kan een opbrengst genereren. Je kunt land nuttig verhuren. Maar je kunt geen stapel hout verhuren.

Wat kan goud minder interessant maken

Natuurlijk zijn er potentiële risico's voor het bezitten van goud. In extreme omstandigheden kunnen de autoriteiten proberen het gebruik ervan te beperken. Er is een precedent. In 1933 vaardigde de Amerikaanse president Franklin Roosevelt een presidentieel besluit uit dat "het hamsteren van gouden munten, goudstukken en goudcertificaten" verbood, en stelde dat bijna al het goud aan de Federal Reserve moest worden verkocht.4 Bovendien heeft goud in extremis slechts een beperkt nut als het financiële systeem volledig uitvalt. Vanwege de verhoudingsgewijs hoge waarde is het voor de meeste transacties minder bruikbaar dan bijvoorbeeld zilver.

Maar bij een vertragende economische groei, een stijgende inflatie die de centrale banken niet onder controle kunnen houden, een ineenstorting van de markt en een financiële crisis is goud waardevol voor hedging en diversificatie in de portefeuille. Wanneer de wereld het zeer moeilijk heeft, komt een van de oudste activa tot zijn recht.

[1] “Is Gold a Hedge or a Safe Haven? An Analysis of Stocks Bonds and Gold”, Dirk Baur en Brian Lucey, The Financial Review 45 (2010) p. 217
[2] “The Fed Aims for Price Stability” Challenge vol. 36 nr. 5 (september/oktober 1993) p. 5
[3] Gegevens per 28.02.2017 PS II – Dynamic Asset Allocation Fund
[4] https://fraser.stlouisfed.org/docs/meltzer/bogsub040233.pdf