Beloften geloven maakt schuld
Door Clément Inbona, Fund Manager La Financière de l’Echiquier.
De aan de Franse oud-president Jacques Chirac toegeschreven uitspraak ("Les promesses n’engagent que ceux qui les reçoivent") zou geen slechte samenvatting zijn van de verklaringen van Christine Lagarde bij de vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) van 21 juli dit jaar.
Ten eerste is er het besluit om de beleidsrente te verhogen met 50 basispunten (bp) en niet, zoals enkele weken voordien was aangekondigd, met 25. Om een elfjarige periode zonder renteverhoging af te ronden heeft de ECB er ter voorbereiding van de markten voor gekozen om behoorlijk ongebruikelijke bakens uit te zetten. In plaats van traditiegetrouw een aantal zwakke signalen uit te zenden om de markten in staat van paraatheid te brengen, kondigde de ECB meteen aan wanneer deze eerste renteverhoging zou plaatsvinden en hoe groot ze zou zijn: +25 bp, op 21 juli. En nu bedraagt de verhoging warempel 50 basispunten, en daartoe is dan ook nog unaniem besloten. In amper zes weken tijd heeft de ECB dus haar woord ingetrokken en haar beleid ondoorzichtig gemaakt. Nu er wegens de inflatie, de zwakke economische bedrijvigheid en de (geo)politieke situatie meer onzekerheid heerst dan ooit, verkiest de ECB blind te varen op de toekomstige economische cijfers en zo de toekomst voor de markten pas echt in nevelen te hullen.
Ten tweede is er de uitbreiding van haar instrumentarium. Het was al maanden in aantocht, en nu is het er: een anti-fragmentatie-instrument ter voorkoming van al te ruime spreads tussen de rentetarieven van de lidstaten. Wat de vorm betreft, werden de grote lijnen van het Transmission Protection Instrument (TPI) pas na een persconferentie uitgelegd, in een kort persbericht. Journalisten konden dus onmogelijk de strekking ervan verduidelijken. Blijkt daaruit een zeker ongenoegen binnen de raad van bestuur, ook al is tot dit mechanisme unaniem besloten? Ook wat de inhoud betreft, is vaagheid troef. De ECB legt bij het invoeren en ijken van het TPI heel wat discretie aan de dag, en de criteria voor de inzet ervan in een bepaald land lijken subjectief, wat juridisch bedenkelijk zou kunnen zijn. Mochten de markten hun aanvallen op de spread tussen Italië en Duitsland – een verschil dat met 230 basispunten stilaan kritiek wordt – gaan opvoeren, dan zou de politieke crisis waarin Italië afglijdt de komende weken wel eens kunnen uitdraaien op een levensgrote crash test.
Deze koerswending en deze benaderende aanpak zijn ongetwijfeld te verklaren door de hachelijke positie waarin de centrale bank verkeert: na met tegenzin onder ogen te hebben gezien dat de inflatie aanhoudt en te hebben getalmd met het nemen van de nodige maatregelen, probeert de ECB nu misschien nog gauw haar achterstand in te lopen om de recessie, die elke week waarschijnlijker wordt, aan te kunnen. In plaats van tot elke prijs geloofwaardig te blijven, kiest de instelling voor pragmatisch en reactief optreden. Is dat om in de aanstaande crisis beslagen ten ijs te komen?
