Een Europese politieke revolutie in drie bedrijven

‘Europa zal nooit meer hetzelfde zijn,’ schrijft de Duitse politicus Joschka Fischer in Project Syndicate. Fischer was van 1998 tot november 2005 minister van Buitenlandse Zaken en vicebondskanselier van zijn land. Vandaag is hij gasthoogleraar aan de Amerikaanse Universiteit van Princeton met als leeropdracht internationale crisisdiplomatie.

Er komen drie grote veranderingen, denkt Fischer. We krijgen een Europa met een voorhoede en een achterhoede, de lidstaten verliezen nog meer soevereiniteit, en politici zullen zich meer dan ooit moeten inzetten om electorale meerderheden samen te krijgen die Europa gunstig gezind zijn.

De door Nicolas Sarkozy aangekondigde oprichting van een ‘Europees Monetair Fonds’ is niet enkel een forse prestatie; de verwezenlijking heeft immense politieke gevolgen die moeten worden uitgelegd aan de bevolking. De weg naar zo’n Fonds - en naar een Europees economisch bestuur - komt immers neer op een Europese politieke revolutie in drie bedrijven, schrijft Fischer:

1. De EU met twee snelheden - die al een feit is sinds de eerste uitbreidingen - zal zich splitsen in een voorhoede (eurogroep) en een achterhoede (de rest van de 27 lidstaten). Onder de paraplu van de uitgebreide EU duiken de oude scheidslijnen weer op:
Er komt een Duits-Frans geleide Europese Economische Gemeenschap,
naast een Brits-Scandinavisch geleide Europese Vrijhandels Associatie.

Het lot van de EU wordt meer dan ooit bepaald door de gemeenschappelijke belangen van de landen van de eurozone.

2. De lidstaten zullen een massaal soevereiniteitsverlies lijden om de sprong naar een monetair fonds en een economisch bestuur te kunnen maken. De monetaire unie de begrotingswetgevingen van de lidstaten zullen onderworpen zijn aan Europees toezicht.

3. Politici in het algemeen en Angela Merkel en Nicolas Sarkozy in het bijzonder zullen veel meer strijd moeten voeren om in eigen land aan electorale meerderheden te geraken. Indien de euro wil overleven moeten de bureaucratische beslissingen bij de voordeur en niet de achterdeur worden genomen. Verdere democratisering is nodig om de EU verder te federaliseren. De burger staat daarbij centraal en moet de euro als zijn munt in de armen sluiten. Dat is geen technocratische maar een diep politieke en democratische kwestie.

Express.be