"Microkrediet werkt niet"

Microkredieten helpen niet om de armoede te bestrijden en ze worden vooral gebruikt als consumentenkrediet. Met die kritiek doorprikt de Franse economieprofessor Jean-Michel Servet een aantal mythes rond het microkrediet.

De professor, die zich gespecialiseerd heeft in alternatieve monetaire systemen en financieringsvormen, heeft net een nieuw boek uit over het onderwerp en werd daarover door de Zwitserse krant Le Temps geïnterviewd. Hieronder een aantal passages uit het interview.

Professor Servet vindt dat microkredieten in het verleden te vaak als mirakeloplossing werden gezien. Maar weinig wetenschappers hebben een poging gedaan om de problemen rond het microkrediet te analyseren en Servet vreest dat ook de zogenaamde sociale economie vandaag te weinig kritisch benaderd wordt.

“Negen jaar geleden al ontdekten we dat een groot deel van de cliënten van de microkredieten helemaal niet arm waren,” aldus professor Servet. “In veel gevallen ging het om eenvoudige consumentenkredieten."

"Toen al heb ik gezegd dat microkredieten geen instrument waren om de armoede te bestrijden, maar wel om de toegang tot financiële diensten te promoten. Microkredieten zijn in werkelijkheid een product van een neoliberaal tijdperk en de crisis ervan liep dan ook gelijk met de financiële crisis van zeven jaar geleden.”

Ontsnapt aan de financiële crisis

Toch verkochten veel ondernemingen die microkredieten aanboden tijdens de financiële crisis hun portefeuilles aan investeerders. Ze konden die investeerders ervan overtuigen dat juist de microkredieten aan de crisis zouden ontsnappen.

“Deels is dat ook waar, maar dat komt vooral omdat microkredieten een zeer lage liquiditeit hebben,” merkt Servet op. “Bovendien waren er rond microkredieten nog niet veel afgeleide financiële producten (derivaten) ontwikkeld, al was die beweging al wel ingezet.”

“De crisis is erg snel gekomen en heeft vooral op andere terreinen toegeslagen, waardoor de microkredieten het ergste hebben weten te vermijden. Ze zouden anders een perfect product geweest zijn om subprimes te creëren.”

Servet vindt overigens niet dat microkredieten nutteloos zijn omdat ze vooral als consumentenkrediet gebruikt worden. Ze zijn volgens hem een middel om de armen meer in contact te brengen met de formele financiële wereld, iets waar ze tot nu toe erg in gelimiteerd worden.

Geld als gemeenschappelijk goed

“De mondiale economie is financieel geworden, daar kunnen we niet meer onderuit,” zegt Servet. “Maar die financiën en monetaire middelen zouden we bijvoorbeeld ook kunnen beschouwen als een gemeenschappelijk goed, net zoals water."

"Naast microkredieten zouden we dan ook kunnen denken aan micro-verzekeringen. Het zijn immers net de armen die zich het meest blootstellen aan risico’s en die het minst middelen hebben om zich daartegen te beschermen.”

Volgens de professor is de opkomst van de lokale munten een goed voorbeeld van de manier waarop monetaire middelen een echt gemeenschappelijk goed, ten dienste van de gemeenschap dus, kunnen worden. Deze lokale munten zijn betalingsmiddelen die enkel kunnen gebruikt worden binnen een lokale gemeenschap en slechts gelimiteerd kunnen worden omgeruild in andere munteenheden.

Professor Servet verwijst als voorbeeld naar een wijk van een Braziliaanse stad. “Het probleem is er niet dat mensen een onvoldoende inkomen hebben, maar wel dat ze buiten hun lokale gemeenschap consumeren,” zegt hij.

“Met een lokale munt zien we het gedrag van de mensen veranderen. Ze consumeren meer lokaal en ze interesseren zich in de korte economische circuits. Zo worden zich ervan bewust dat deze benadering noodzakelijk is om het welzijn van de gemeenschap te verbeteren.”

Als die lokale munten bovendien virtueel kunnen gebruikt worden, onder meer met mobiele betalingen, bewijzen ze volgens Jean-Michel Servet ook nog eens dat alternatieve monetaire systemen niets oubolligs hoeven te hebben.

Bron: Express.be